آبسکورا - جستارهایی در علوم اجتماعی انتقادی

ویژه

ترامپیسم، نولیبرالیسم و فمینیسم شرکتی
۱۲ خرداد ۱۳۹۷

سم میلر • برگردان شمیم شرافت • ترامپیسم و فمینیسم شرکتی را می‌توان دو روی یک سکه دانست. بر همه‌ی ما آشکار است که دانلد ترامپ زن‌ستیز است. با این‌همه این پایان ماجرا نیست. ترامپ به شیوه‌ای حساب شده از زنان برای تبلیغ امپراطوری تجاری و تصویر سیاسی‌اش بهره می‌گیرد. این کار بخشی از فرآیندی گسترده‌تر است که در آن سرمایه‌داران از «مضمون» زنانگی به عنوان ملاطی ایدئولوژیک بهره می‌برند: زنان فعال در عرصه‌های تجارت و سیاست برای بالا کشیدن خویش باید با حفظ ظاهر لطیف و سرشار از عطوفت‌شان، از درون سخت، سنگدل و بی‌رحم باشند. شیوه‌ی ارتباط دانلد ترامپ با زنان در کار و زندگی شخصی‌اش نمونه‌ای کوچک از روندهایی فراگیرتر است. ایوانکا، دختر ترامپ، و هیلاری کلینتون، رقیب سیاسی ترامپ (و دوست پیشینش)، نیز هر دو نماینده‌ی گونه‌ای یکسان از فمینیسم شرکتی هستند.

ادامه مطلب ثبت یک نظر

ویژه های قبل

نگاهی به درسگفتارهای زیست‌سیاست میشل فوکو

ننسی فریزر • ژانویه‌ی ۲۰۱۶ • دانشگاه کلمبیا • فریزر در سخنرانی خود با اشاره به این‌که مجموعه درسگفتارهای زیست سیاست کتابی است بسیار غنی و چالش‌برانگیز که خواندن آن هیچ ساده نیست، ترجیح خود را بر آن قرار می‌دهد که زیست‌سیاست را نقدی بر «قدرت»، نقدی بر «اقتصاد سیاسی» و نقدی بر «قدرت اقتصاد سیاسی» قلمداد کند. آن‌چه بیش از همه علاقه‌ی او را برمی‌انگیزد تضادی است که فوکو میان «اردولیبرالیسم» و «آنارکولیبرالیسم» برقرار می‌کند؛ او این تضاد میان «نظم» (Order) و «بی‌نظمی» (Anarchy) در دو الگوی آلمانی و آمریکایی را بسیار مهم و شایان تأمل می‌داند و مدعی است که نوع آلمانی واجد پیچیدگی‌ها و ظرافت‌هایی است که نوع آمریکایی فاقد آن‌ها و حاصل ساده‌سازی یا تک‌بعدی‌کردن آن‌ها است. ۰ نظر
زمانی که سیل‌ها جاری می‌شوند؛ قربانیان گرمایش زمین چه کسانی هستند؟

ناگراج آدوی • برگردان: حامد سلمانی • سیل فاجعه‌آمیز هند نشان داد، کسانی که کمترین مسئولیت را در گرمایش زمین دارند، بزرگ‌ترین قربانیان آن خواهند بود. در روزهای انتهایی آگوست بارش‌های سنگینی در بمبئی، شهر مهم سواحل غربی هند، بارید. تنها در روز 29 آگوست، در کمتر از بیست و چهار ساعت، 368 میلی‌متر باران بارید. چهارده نفر جان باختند و ده‌ها هزار نفر در محل‌های‌ کار و مدارس گیر افتادند. دو روز بعد یک ساختمان مسکونی قدیمی در جنوب بمبئی که به وسیله‌ی بارش‌های قدرتمند داغان شده بود، به طور کامل فرو ریخت و سی و چهار نفر را به کام مرگ کشاند. ۰ نظر
واکنشی عملگرایانه به بحران آتی در نظام سلامت

بحران آتی در نظام سلامت و راه‌حل‌های احتمالی آن؛ نامه‌ای سرگشاده به هم‌قطاران‌مان در نیواسکول و دیگر نقاط اول ژانویه 2017 • اندرو آراتو، کلارا ماتئی • برگردان: نوح منوری • آبسکورا: ترامپ از آغاز رقابت‌های انتخاباتی خود ساز مخالفت با اوباماکر را کوک کرد و با پیروزی‌اش در انتخابات مشخص بود که تلاش برای لغو این لایحه از اولین اقداماتش خواهد بود. اوباماکر که یکی از اهدافش قرار گرفتن همه شهروندان آمریکایی تحت پوشش بیمه درمانی بود، می‌توانست نقش مهمی در افزایش سطح رفاه به ویژه میان شهروندان کم بضاعت آمریکایی داشته باشد. از این روز جریان‌های چپ نسبت به لغو آن هشدار می‌دادند و حتی سندرز لغو آن را یک فاجعه نامید. اندرو آراتو و کلارا ماتئی هر دو از اساتید دانشگاه نیواسکول آمریکا، در نامه‌ی سرگشاده‌ای خطاب به همفکران و مؤتلفان خویش تلاش می‌کنند از انتقاد و اظهار نگرانی فراتر روند و به گفته‌ی خودشان به جای «لفاظی» و «مقاومت‌های انتزاعی»، رویکردی «عمل‌گرایانه» در پیش گیرند و برنامه‌ای برای ارائه آلترناتیو در سطح سیاستگذاری بهداشت و درمان طرح کنند. برنامه‌ای که در صورت موفقیت بتواند به الگویی برای ایجاد تغییرات عملی در سایر حوزه‌ها تبدیل شود. ۰ نظر
از سوسیال دموکراسی تا جنگ جهانی

خیمنا ورگارا • برگردان: مینا عزیزی • باسکار سونکارا ، در ستون خویش در نیویورک تایمز، با نادیده گرفتن تجربه‌ی مهم خلق دموکراسی کارگری توسط شوراها و مبارزه‌ی اپوزیسیونِ چپ علیه استالینیسم توسط تروتسکی، روی نکته‌ای کلیدی خط تیره می‌کشد. همین خط تیره کشیدن نیز به او این مجال را می‌دهد که سوسیال دموکراسی را با دموکراسی واقعی برای طبقه‌ی کارگر یکسان تلقی کند. ۰ نظر
موردی مارکسیستی برای اینترسکشنالیتی (تلاقی)

شارون اسمیت• برگردان: شمیم شرافت• شارون اسمیت، نویسنده‌ی کتاب زنان و سوسیالیسم: طبقه، نژاد و سرمایه در این مقاله ریشه‌های مفهوم اینترسکشنالیتی و نقش آن در پیشبرد نظریه‌ی مارکسیستی را توضیح می‌دهد. برای بسیاری از فعالانی که در جریان مباحث جریان چپ مفهوم اینترسکشنالیتی را شنیده‌اند، به دلیلی که کاملاً قابل درک نیز هست، توضیح این مفهوم دشوار است. افراد مختلف آن را به اشکال متفاوتی توضیح می‌دهند و به این ترتیب مراد آن‌ها در صحبت از اینترسکشنالیتی با یکدیگر متفاوت است. به همین دلیل، اینترسکشنالیتی علاوه بر این که یک کلمه‌ی هفت‌بخشی است، می‌تواند «انتزاع»ی باشد که با واقعیت مادی رابطه‌ای مبهم دارد. با این‌حال، نمی‌توان این مفهوم را بی‌مقدمه کنار گذاشت. ۰ نظر

نمایش تمامی مطالب ویژه

آخرین مطالب

درسگفتار «ظهور رویکرد ذی‌نفعانه به حوزه‌ی کسب‌و‌کار» از ادوارد فریمن

۱۶ خرداد ۱۳۹۷

نقد الگوی نولیبرالی بنگاه‌داری و مخالفت با «بی‌رحمی»های «طبیعی» سرمایه داری را لزوماً نباید در میان جریان‌های فکری موسوم به چپ پیدا کرد. ادوارد فریمن (زاده‌ی ...

ادامه مطلب
مستند «موج انسانی»

۱۶ خرداد ۱۳۹۷

مستند «موج انسانی» (۲۰۱۷) تصویری است خالی از هرگونه اغراق از آن‌چه بر گروه‌های مختلفی از «مهاجران»، «پناهجویان» و «پناهندگان» در دنیای امروز می‌گذرد. از ...

ادامه مطلب
مهم‌ترین فرازهای تولد زیست‌سیاست فوکو

۰۸ اردیبهشت ۱۳۹۷

«تولد زیست‌سیاست» عنوان مجموعه سخنرانی‌های میشل فوکو در کلژدوفرانس از سال ۱۹۷۸ تا سال ۱۹۷۹ است که در آن کوشیده با تمرکز بیشتری به واکاوی پیشینه‌ی اندیشه‌ی لیبرالی پرداخته و تاریخ گذار از لیبرالیسم کلاسیک به نولیبرالیسم را در اروپا و آمریکا روایت کند. با گذشت قریب به چهل سال از ارائه‌ی این درسگفتارها و در حالی که فوکو حتی فرصت آن را نیافت تا این سخنرانی‌های چالش‌برانگیز و پرمخاطب را ویراستاری و تنقیح کند، گسترش کاربرد مفهوم نولیبرالیسم و تواتر این مفهوم در تحلیل آن‌چه بر جهان و انسان امروز می‌رود، موجب شده است که تولد زیست‌سیاست فوکو همچنان از مهم‌ترین منابع نظری نولیبرالیسم باشد. تحریریه‌ی آبسکورا در ادامه‌ی کاری که ذیل عنوان «شناخت نولیبرالیسم» و با مرور اندیشه‌های سه اقتصاددان ایرانی آغاز شد، مهم‌ترین فرازهای زیست‌سیاست فوکو را نیز به قالب اسلاید درآورده است.

ادامه مطلب
شکستن سکوت رسانه‌های شرکتی و سخن گفتن از فقر و نابرابری

۱۸ فروردین ۱۳۹۷

گفتگوی مهدی‌حسن با برنی‌سندرز در پادکست دیکانستراکتد • برگردان: کسرا نوراللهی • مهدی حسن در نخستین برنامه از پادکست جدید خود با نام «دیکانستراکتد» به سراغ برنی سندرز رفته است تا با او درباره‌ی موضوعاتی چون فقر، نابرابری، عدم‌بی‌طرفی رسانه‌ای و انتخابات ریاست‌جمهوری ۲۰۲۰ در آمریکا سخن بگوید. سندرز در حالی در این گفتگو حاضر شد که به تازگی از گفتگوی زنده‌ی فیسبوکی در کنار الیزابت وارن و مایکل‌ مور فارغ شده بود. او در این گفتگو با سندرز به تبادل‌نظر درباره‌ی چالش‌های پیش‌روی حزب دموکرات، چگونگی ارتباط برقرار کردن جریان چپ با پایگاه رأی ترامپ و این‌که آیا اقدام ترامپ در اخراج مولر می‌تواند زمینه‌ای برای استیضاح و عزل او از مقام ریاست‌جمهوری باشد پرداخته است. سندرز این گفتگوی جالب را با هشداری به دموکرات‌ها به پایان برده است: هر آن‌کس که فکر می‌کند ترامپ قادر به پیروزی مجدد در انتخابات آتی نخواهد بود، صرفاً در حال روی برگرداندن از واقعیت موجود است. ترامپ پتانسیل پیروزی را دارد و البته این به آن معنا نیست که برخورداری از چنین پتانسیلی پیروزی او را تضمین خواهد کرد. از نظر سندرز دموکرات‌ها از شانس بالایی برای متوقف کردن ترامپ و غلبه بر او در انتخابات بعدی ریاست‌جمهوری برخوردار هستند. با این‌حال اشتباهی مهلک خواهد بود که تصور کنیم انتخابات ۲۰۲۰ خود به خود و بدون فعالیت‌ ما در جهت نقد و نفی عملکرد ترامپ، به پایین‌کشیدن او از قدرت خواهد انجامید.

ادامه مطلب
نگاهی به برخی مضامین فکری سه اقتصاددان ایرانی: طبیبیان، غنی‌نژاد، نیلی

۰۹ اسفند ۱۳۹۶

از جمله زمینه‌های احیای ظرفیت‌های «علوم اجتماعی انتقادی» پرداختن به حوزه‌های مشترک علمی و فعال‌کردن قوای تحلیلی بینارشته‌ای است. قائل‌شدن تفکیکی سرسختانه میان جامعه‌شناسی و اقتصاد بیش از همه به کام کسانی شیرین خواهد بود که اقتصاد را بری از نقدهای اجتماعی می‌دانند و این باور را ترویج می‌کنند که اقتصاد علمی برآمده از مفروضات دقیق است و نتایج آن را نیز نمی‌توان به دست تحلیل‌های جامعه‌شناختی سپرد. نگاه ما به اقتصاد و اقتصاددانان این نیست. ما دانش آن‌ها را چونان حیطه‌ای قابل «تشخیص» محترم می‌داریم اما باور نمی‌کنیم که تشخیص حدود دانش اقتصادی آن‌ها مترادف با سلب صلاحیت از جامعه‌شناسی و علوم اجتماعی انتقادی در نقادی مفروضات و تحلیل‌هایشان است. در این اسلایدها نیز با رعایت همین تفاوت میان «تشخیص» و «تفکیک»، کوشیده‌ایم نگاهی مفیدتر داشته باشیم به مهم‌ترین مضامین جاری در افکار سه اقتصاددان برجسته‌ی ایرانی که شواهد مختلف حاکی از تأثیرگذاری جدی آرای آن‌ها بر اقتصاد سیاسی کنونی ایران هستند.

ادامه مطلب
ملاحظاتی در باب ترجمه کتاب «قواعد روش جامعه‌شناسی»

۰۹ اسفند ۱۳۹۶

غلامعلی خوشرو • کیهان فرهنگی، مرداد 1366، شماره 41، صص 20-21 • کتاب قواعد روش جامعه‌شناسی تألیف امیل دورکیم جامعه‌شناس نامور فرانسوی، یکی از متون اصلی در زمینه‌ی روش جامعه‌شناسی است. این کتاب نزدیک صد سال است که باب یکی از مهمترین مباحث روش‌شناسی در زمینه‌ی امور اجتماعی را گشوده، و مباحثات پایان‌ناپذیری را به دنبال آورده است.

ادامه مطلب
«اقتصاد اخلاقی» اعتراضات در ایران

۰۹ بهمن ۱۳۹۶

کاوه احسانی/آرنگ کشاورزیان • برگردان: حمید قیصری • آزرده از نابرابری و فساد، طبقات کارگر و فرودست شهرستانی به اعتراض علیه تخطی از وعده‌های انقلاب ۵۷ برخاسته‌اند. اعتراضات اخیر در ایران به لحاظ دامنه‌ی جغرافیایی و تنوع عناوین اعتراضی شایان‌توجه بوده‌اند. این اعتراضات که آغازگر آن‌ها نارضایی از بیکاری و تورم مستمر، انباشت دستمزدها و حقوق بازنشستگی معوقه، کاهش یارانه‌های نقدی، تخریب و ویرانی زیست‌محیطی و سقوط مؤسسات مالی مسأله‌داری بود که در نهایت کلاه‌بردار از آب درآمدند، در شهرستان‌های کوچک به وقوع پیوستند. این اعتراضات در هسته‌ی خویش فریاد اخلاقی حاشیه‌ای مطرود بودند علیه آن‌چه مرکزی «بی‌رحم» پنداشته می‌شود؛ همان مرکزی که خیانت‌های آن به آرمان عدالت اجتماعی، به نیروهای انقلابی ۵۷ جان بخشید و متحدشان کرد.

ادامه مطلب