شناخت نولیبرالیسم
- اردیبهشت- ۱۳۹۸ -۲۱ اردیبهشت
برگردان مطالب علمی
وارسی نظریهپردازی هاروی در باب نولیبرالیسم
الیزابت هامفریس • برگردان: شقایق یوسفی مقدم • دیوید هاروی مهمترین نظریهپرداز مارکسیست در عصر نولیبرال است و چارچوب مفهومی او در این زمینه، عمدتاً در دو اثر امپریالیسم جدید (۲۰۰۳) و تاریخچهی مختصر نولیبرالیسم (۲۰۰۵) پرورش یافته است. کار هاروی تحلیلی ماتریالیستی از نولیبرالیسم است که آن را در زمینهی تغییرات روابط اجتماعی سرمایهدارانه و بحران انباشت دههی ۱۹۷۰ جای میدهد و مشخصهی اصلی آثار او کاربرد مقولات مارکسیستی است. او به ماهیت طبقاتی پروژهی نولیبرال توجه دارد و ادعاهای یوتوپیایی را که لیبرالها و بسیاری از سوسیال دموکراتها در دفاع از آن طرح میکنند، نمیپذیرد. علاوه بر این، هاروی به تنوعپذیری فضایی نولیبرالیسم[۱] توجه دارد و اشکال گوناگون آن را مورد تأکید قرار میدهد[۲]. اخیراً دربارهی تحلیل کنل و دادوس[۳] از روایتهای مسلط نولیبرالیسم و ارتباط آن روایتهای مسلط با جهان جنوب[۴] نوشتهام. دغدغههای من دربارهی روایتی مسلط تا حدی متفاوت است؛ اما معتقدم که تفسیر غالب دربارهی ریشهها و اشکالی که نولیبرالیسم در جهان شمال به خود گرفته، با خلق یک سنخ «آرمانی»[۵] از تغییرات اقتصادی- سیاسی که مبتنی بر تجربیات بریتانیا و ایالات متحد است، درک ما را محدود کرده است. روایت غالبی که شناسایی کردهام و در کارهای نائومی کلاین و دیگران نیز میتوان آن…
بیشتر بخوانید » - اسفند- ۱۳۹۷ -۲۸ اسفند
برگردان مطالب علمی
استفادهها و سوءاستفادهها از «نولیبرالیسم»
دنیل راجرز[۱] • برگردان: نوح منوری • نولیبرالیسم همهچیزخوار زبانشناختی[۲] زمانهی ماست؛ نو-واژهای که تمام واژگانی پیرامونی خود را تهدید به بلعیدن میکند. بیست سال پیش اصطلاح «نولیبرالیسم» بهندرت جایی در مباحثات انگلیسیزبان داشت. [اما] در حال حاضر [واژهای] تقریباً گریزناپذیر است که در مورد همه چیز از معماری، فیلم، و فمینیسم گرفته تا سیاستهای دانلد ترامپ و هیلاری کلینتون به کار میرود. جستجوی کاربردهای «نولیبرالیسم» در پایگاه داده ProQuest در فاصلهی سالهای ۱۹۸۹ تا ۱۹۹۹ شما را به کمتر از ۲۰۰۰ عنوان میرساند. [در حالی که] از بحران اقتصادی ۲۰۰۸-۲۰۰۹ تا کنون این رقم از۳۳۰۰۰ عنوان فراتر رفته است. اصطلاح «نولیبرالیسم» در جناح چپ برای چنین مواردی به کار میرود: تشریح احیای ایدههای لسهفر در آنچه هنوز در اکثر حوزهها، اندیشهی اقتصادی «محافظهکارانه» نامیده میشود؛ بهراهانداختن کارزار علیه برنامههایی چون مالیاتستیزی، دولتستیزی، و ستیز با اتحادیههای کارگری که از طرحها و برنامههای تاچر و ریگان تا خیزش تیپارتی[۳] و انجمن درونحزبی آزادی[۴] را در برمیگیرد؛ توصیف ویژگیهای بازار جهانی اقتصاد که احکام و الزامات آن هماکنون بر جهان سیطره دارد؛ به باد انتقاد گرفتن سیاستهای حزب دموکرات مرکزگرای بیل و هیلاری کلینتون؛ و نام نهادن و اشاره به آن فرهنگ و ادراکاتی که اذهان و اعمال ما را آکنده…
بیشتر بخوانید » - آذر- ۱۳۹۷ -۷ آذر
- آبان- ۱۳۹۷ -۷ آبان
- اردیبهشت- ۱۳۹۷ -۸ اردیبهشت
اسلاید
مهمترین فرازهای تولد زیستسیاست فوکو
«تولد زیستسیاست» عنوان مجموعه سخنرانیهای میشل فوکو در کلژدوفرانس از سال ۱۹۷۸ تا سال ۱۹۷۹ است که در آن کوشیده با تمرکز بیشتری به واکاوی پیشینهی اندیشهی لیبرالی پرداخته و تاریخ گذار از لیبرالیسم کلاسیک به نولیبرالیسم را در اروپا و آمریکا روایت کند. با گذشت قریب به چهل سال از ارائهی این درسگفتارها و در حالی که فوکو حتی فرصت آن را نیافت تا این سخنرانیهای چالشبرانگیز و پرمخاطب را ویراستاری و تنقیح کند، گسترش کاربرد مفهوم نولیبرالیسم و تواتر این مفهوم در تحلیل آنچه بر جهان و انسان امروز میرود، موجب شده است که تولد زیستسیاست فوکو همچنان از مهمترین منابع نظری نولیبرالیسم باشد. تحریریهی آبسکورا در ادامهی کاری که ذیل عنوان «شناخت نولیبرالیسم» و با مرور اندیشههای سه اقتصاددان ایرانی آغاز شد، مهمترین فرازهای زیستسیاست فوکو را نیز به قالب اسلاید درآورده است.
بیشتر بخوانید » - آذر- ۱۳۹۶ -۸ آذر
برگردان مطالب علمی
فراتر از نولیبرالیسم
پری اندرسون • برگردان: نوح منوری • پری اندرسون در تکمیل مباحث پیشین خویش، [در این قطعه] به ما میگوید که چرا اگر مخالفان [و دشمنان] نولیبرالیسم عزم خود را جزم کنند، سلطهی نولیبرالیسم امری مقدر [و گریزناپذیر] نیست.
بیشتر بخوانید » - فروردین- ۱۳۹۶ -۱۴ فروردین
معرفی کتاب
معرفی کتاب: اقتصاد و عدالت اجتماعی
معرفی کننده: نوح منوری• کتاب «اقتصاد و عدالت اجتماعی» (مسعود نیلی و همکاران، نشر نی. ۱۳۸۵) در پنج فصل تنظیم شده است. در پیشگفتار کتاب با اشاره به بهرهبرداری سیاستمداران از مفهوم عدالت آمده است که «رویکردهای مردمگرایانه یک مفهوم را بدیهی تلقی کردهاند و آن تعارض بین کارکردهای اقتصاد آزاد و عدالت اجتماعی است. تصور آن بوده است که تحقق عدالت، ممانعت جدی دولتها از کارکرد اقتصاد آزاد و اعمال دخالتهای گسترده در بازارهای محصول، کار و سرمایه است… تبلیغ این برداشت و استمرار آن در طول زمان باعث شده است تا مباحثی از قبیل قیمتگذاری کالاها و خدمات توسط دولت و فراهم آوردن پشتیبانیهای قضایی و اجرایی برای اعمال آن (مانند قانون تعزیرات حکومتی)، تعیین دستوری و خارج از قاعدهی اقتصادی برخی متغیرهای مهم از قبیل نرخ ارز و نرخ بهره، ورود دولت به امر توزیع گستردهی کالاها و خدمات در میان مردم، اعمال کنترلهای اداری متعدد و پیچیده در اموری از قبیل سرمایهگذاری و تولید و بسیاری موارد دیگر از این قبیل با توجیه عدالتمحور بودن از پشتیبانی برخوردار شوند.» همچنین آمده است که در شرایط آرمانی از بنگاهها انتظار میرود مانند افراد بر اساس معاضدت و نه رقابت رفتار کنند و تصور میشود در جامعهی عادلانه…
بیشتر بخوانید » - ۸ فروردین
برگردان مطالب علمی
سرشت نولیبرالیسم
پیر بوردیو [۱]• برگردان: حمید قیصری• نولیبرالیسم چیست؟ برنامهای برای تخریب آن ساختارهای جمعی که ممکن است در مقابل منطق خالص بازار ایستادگی کنند.• گفتمان مسلط[۲] موجود جهان اقتصادی را نظمی ناب و بینقص تصویر میکند که بیوقفه منطق پیامدهای پیشبینیپذیر خود را نمایان میکند و هرگونه تخطی از آن منطق را با مجازاتی هوشمند و یا – به شکلی خاصتر- با اعمال سیاستهایی از طریق بازوهای مسلحی چون صندوق بینالمللی پول (IMF) و سازمان همکاری و توسعهی اقتصادی(OECD)، سرکوب میکند. کاهش هزینههای نیروی کار، کاستن از هزینههای عمومی و انعطافبخشی روزافزون به کار از جملهی آن سیاستها هستند. آیا حق با گفتمان مسلط است؟ چه میشود اگر در واقعیت آن نظم اقتصادی چیزی جز استقرار یک اتوپیا – اتوپیای نولیبرالیسم – نباشد و در نتیجه باید مسئلهای سیاسی نیز دانسته شود؛ مسئلهای سیاسی که به کمک نظریهی اقتصادی مورد ادعایش خود را توصیفی علمی از «واقعیت» جا میزند؟
بیشتر بخوانید » - اسفند- ۱۳۹۵ -۲۳ اسفند
معرفی کتاب
معرفی کتاب: تجددطلبی و توسعه در ایران معاصر
معرفی کننده: نوح منوری• کتاب «تجددطلبی و توسعه در ایران معاصر» (نوشتهی موسی غنینژاد، نشر مرکز، ۱۳۷۷) آغازی مشابه با کتاب آزادیخواهی نافرجام دارد. در این آغاز بر عدم توجه به مبانی فکری و ارزشی تجدد در میان تجددخواهان ایرانی و پیوند میان اندیشههای جمعگرایانه جدید (سوسیالیسم) با ارزشهای سنتی-قبیلهای در تجددطلبی نوین ایران پس از ۱۳۲۰ تأکید میشود.
بیشتر بخوانید » - ۱۶ اسفند
معرفی کتاب
معرفی کتاب: دولت و رشد اقتصادی در ایران
معرفی کننده: نوح منوری• کتاب «دولت و رشد اقتصادی در ایران» (نوشته مسعود نیلی و همکاران، نشر نی، ۱۳۸۷) حاصل مطالعهای است که در سال ۱۳۸۳ با هدف تخمین اندازهی بهینهی دولت به منظور تحقق حداکثر رشد اقتصادی انجام شده است. «در این کتاب تمرکز اصلی بر تأثیر فعالیتهای دولت بر رشد اقتصادی است (نه متغیرهای دیگر از جمله تورم، بیکاری، توزیع درآمد).» «هدف آن است که مقداری بهینه برای اندازهی دولت برای تحقق حداکثر رشد اقتصادی تخمین زده شود.»
بیشتر بخوانید » - ۷ اسفند
معرفی کتاب
معرفی کتاب: آزادیخواهی نافرجام
معرفی کننده: نوح منوری• کتاب «آزادیخواهی نافرجام» (نوشتهی محمد طبیبیان، موسی غنینژاد، و حسین عباسی، نشر گام نو، ۱۳۸۰) آنچنان که در پیشگفتار کتاب آمده است با هدف «ارائهی بسیار خلاصهای از حسابان خردورزی در امور سیاسی و اقتصادی» تألیف شده تا «به کمک آن، از طریق زدودن برخی ابهامها در فراگرد واپسماندگی جامعهی ما بتوان برای حل این معضل به چارهجوییهایی معقول و موثر پرداخت». از دید مؤلفان کتاب، «اقتصاد آزاد» سهم بزرگی در خردورزی دنیای مدرن دارد و ریشهی بیاعتنایی و تلقی منفی نسبت به اقتصاد آزاد در مهجور ماندن مفهوم «آزادی فردی» در اندیشهورزی ایرانیان معرفی شده است.
بیشتر بخوانید »